Chỉ ra ngụy biện không phải là một phương pháp tranh luận

Hôm nay mình đề cập đến từ khóa đang rất hot hiện nay: Ngụy biện. Bài này có thể động chạm, tổn thương tới các fan của Ngụy biện.

Nổi lên mới gần đây khoảng 3 tháng, trang phân tích “Ngụy biện - Fallacy” của TS. Phan Hữu Trọng Hiền bỗng nhiên nổi như cồn, với cẩm nang nhận diện các lỗi ngụy biện trong tranh luận. Nó như bửu bối gọn nhẹ, bỗng dưng nhìn đời khác hẳn, nhìn đâu cũng thấy… ngụy biện, nhìn đâu cũng thấy như mình thấu được “ruột gan” của đối phương. Và nó dẫn tới hiện tượng “lậm ngụy biện”.

“Ngụy biện rồi!”

 “Comment của bạn đã mắc phải ba lỗi ngụy biện”

 “Đọc về ngụy biện đi rồi hẵng nói chuyện tiếp bạn ơi”…

Thậm chí nghe ngóng một chuyện thời sự rồi “Thậm chí nghe ngóng một chuyện thời sự rồi “admin ơi phân tích ngụy biện trong clip này dùm mình với?”

Haiz, nghe chuyện phải trái đúng sai tự mình có chủ kiến được, tình cảm yêu ghét xúc động giận dữ cũng tự mình cảm nhận được, tự nhiên giờ cứ chăm chăm vào phân tích lỗi ngụy biện?

Ngụy biện là một nội dung mình học từ hồi đại học, thú vị, nhưng mình chưa bao giờ sử dụng nó để “kết tội” người đang tranh luận cả. Mình sử dụng nó để tìm ra cách suy nghĩ có cơ sở, và không tấn công cá nhân người khác.

Công việc của mình liên quan nhiều tới vận động chính sách LGBT, thuyết phục bằng lý lẽ, có thể nói là “làm bạn với định kiến” và ngụy biện, nên yêu cầu sử dụng lập luận phải hiệu quả, có lý lẫn có tình. Và lời khuyên của mình là đừng nói ai đó là ngụy biện nếu bạn muốn tranh luận hay thuyết phục họ, đó sẽ là kết thúc của mọi đối thoại.

Một người sử dụng ngụy biện, thường là một quá trình tự nhiên, không ý thức họ đang cố “bẫy” người kia. Một người khi nói rằng “hôn nhân đồng tính sẽ gây ra tiệt chủng vì mọi người đồng tính hết”, họ không ý thức được họ đang khái quát hóa vội vã, đang kết luận ẩu hay gì cả; mà vì họ đang che đậy những ẩn thức sợ hãi và cấm kỵ trong mình, hay đang cố bảo vệ những niềm tin nội tâm và ký ức của mình.

Biết và chỉ ra họ đang ngụy biện không khiến bạn thành công. Mà phải biết về quá khứ của họ, câu chuyện của họ, những gì đã tạo nên họ, mới có thể hiểu và phản hồi lại những lời “ngụy biện” đó, và chọn đúng chìa khóa để mở ra cánh cửa đi vào đối thoại với họ. Chỉ ra ngụy biện chưa bao giờ được coi là một phương pháp tranh luận. Chỉ ra ngụy biện không khó, buộc họ nhận ra ngụy biện cũng không khó, nhưng vô nghĩa.

Cho nên nếu các bạn thấy việc làm thám tử ngụy biện truyền cảm hứng mạnh mẽ cho mình, rất tốt, hãy nghiên cứu thêm nữa. Và sau đó hãy quên hết đi và bước vào đối thoại, tranh luận với tinh thần cởi mở, bạn có thể nhếch mép cười trong tâm trí khi phát hiện ra lỗ hổng gì đó trong tranh luận của đối phương, nhưng hãy nở nụ cười khoan thai của một người đã biết cách làm chủ cuộc chơi của đối thoại.

Tác giả: Lương Thế Huy

Bài gốc: https://www.facebook.com/notes/364053918374442/